مقاله منتشره در روزنامه کهئیو- 11 می 2020

ترامپ و سرگیجه ای به نام توافق هسته ای ایران

رژیم ایالات متحده در 8 می 2018 رسما از توافق هسته ای امضا شده توسط ایران با پنج کشور عضو ثابت شورای امنیت سازمان ملل (انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و ایالات متحده) به همراه آلمان، موسوم به برجام (JCPOA) خارج شد.

ترامپ و سرگیجه ای به نام توافق هسته ای ایران

رژیم ایالات متحده در 8 می 2018 رسما از توافق هسته ای امضا شده توسط ایران با پنج کشور عضو ثابت شورای امنیت سازمان ملل (انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و ایالات متحده) به همراه آلمان، موسوم به برجام (JCPOA) خارج شد.

این اقدام دولت ترامپ، علاوه بر سلب اعتماد افکار عمومی جهانی، دولت ها و سازمان‌های بین المللی از ایالات متحده به عنوان یک دولت مسئول و داعیه دار رهبری جهانی، پایه‌های نظام منع اشاعه هسته ای را نیز سست نمود.

پس از خروج یکجانبه آمریکا از توافقی که دولت قبلی همین کشور آن را امضا کرده و توسط قطعنامه 2231 سازمان ملل مورد تایید قرار گرفته بود، ایران با به تعویق انداختن اِعمال حق خود، ذیل بند 36 برجام (مربوط به سازو کار حل اختلاف) به مدت یک سال، تلاش نمود تا پنجره دیپلماسی را باز نگاه دارد.

در همین راستا، طرف های دیگر برجام، متعهد شدند تا با انجام 11 تعهد مشخص و جبران بخشی از مشکلات ناشی از بازگشت تحریم های یکجانبه آمریکا، زمینه تداوم پایبندی ایران به تعهداتش تا پایان دوره زمانی توافق هسته ای را فراهم آورند.

متاسفانه با گذشته یک سال از تاریخ خروج ترامپ از توافق بین المللی برجام، هیچکدام از آن تعهدات، توسط سه کشور اروپایی عضو برجام عملی نشد و در نتیجه ایران با استفاده از حق خود، مندرج در مواد 26 و 36 برجام در سال 2019، کاهش مرحله به مرحله تعهدات خود در چارچوب توافق هسته ای را آغاز نمود.

بر همین اساس، ادعای بعضی کشورهای اروپایی طرف برجام مبنی بر فعال سازی ساز و کار حل اختلاف برجام مسموع نیست زیرا ایران از حق مصرح خود در برجام استفاده کرده است و مسائل اساسی ایجاد شده ناشی از خروج آمریکا از برجام نیز هنوز حل نشده باقی مانده است.

اما خروج غیر قانونی و عجولانه دولت ترامپ از توافقی بین المللی که طرف های اصلی آن دولت های جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا بودند و جزئی از قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل نیز به حساب می آمد، یک نتیجه فنی حقوقی هم داشت و آن اینکه با این خروج، هرگونه حق استفاده از ساز و کار حل اختلاف مندرج در این توافق بین الملی نیز به طور خودکار از دولت آمریکا سلب شد.

به همین خاطر اخیرا شایع شده است که با توجه به نزدیک شدن به یکی از تاریخ های مهم مسیر اجرای این توافق، یعنی اکتبر 2020 (که در آن تاریخ، تحریم های تسلیحاتی و نظامی ایران بر اساس قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل برداشته خواهد شد) دولت ترامپ قصد دارد با ارائه قطعنامه ای جدید، تحریم های تسلیحاتی ایران را تمدید نماید.

در صورت صحت این شایعات، انتظار از همه کشورهای عضو سازمان ملل و به ویژه اعضای شورای امنیت سازمان ملل (اعم از اعضای دائم و موقت) این است تا با مخالفت صریح با این اقدام احتمالی دولت ترامپ، اجازه ندهند تا رویه‌های غیرقانونی مبتنی بر قلدری و نقض عهد در عالی ترین مرجع موجودِ تضمین صلح و امنیت جهانی، دارای سابقه حقوقی گردد؛ چرا که پیامد های فاجعه بار آن بر صلح و امنیت جهانی، قابل جبران نخواهد بود.

دولتی که با عمل نکردن به تعهدات خود، ذیل یک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، موجب نقض فاحش (grave violation) آن شده است، هیچ مستمسک عرفی، اخلاقی و حقوقی برای ارائه قطعنامه ای جدید که بخشی از قطعنامه پیشین را نسخ کند ندارد.

https://www.correiobraziliense.com.br/app/noticia/opiniao/2020/05/11/internas_opiniao,853417/trump-e-a-tortura-do-acordo-nuclear-do-ira.shtml